Κυριακή 30 Δεκεμβρίου 2018

Ἱερός Ναός Γενεσίου της Θεοτόκου (Παναγίτσα) Νικαίας

Είχαμε δώσει ραντεβού σε μια ταβέρνα στη Νίκαια στο Περιβολάκι, πίσω από το Ιερό της Εκκλησίας. Φτάσαμε και σταθμεύσαμε.
Η Εκκλησία υψώνονταν μπροστά μας. Είναι Τεράστια. Είναι ο Ιερός Ναός Γενεσίου της Θεοτόκου στο Περιβολάκι της Νίκαιας.
Είναι η Παναγίτσα στη Νίκαια.
Μα γιατί «Παναγίτσα» ένας τόσο μεγάλος Ναός; 
Γιατί όχι Παναγία ή Παναγιά ή Θεοτόκος ή ένα από τα εκατοντάδες ονόματα της Παναγίας;
Κάποιος είπε, ότι είναι Παναγίτσα επειδή τιμάται η Γέννηση της Παναγίας και είναι κοριτσάκι. Σωστό είναι αυτό, αλλά Παναγίτσα λέει ο λαός και τον Ιερό Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Παλαιό Φάληρο.
Άρα, είναι κάτι πιο πολύ.
Ο ναός που έχει καθιερωθεί να ονομάζεται «Παναγίτσα» χτίστηκε από πρόσφυγες που ήρθαν στα Άσπρα Χώματα της Νίκαιας, προερχόμενοι από τα Μούγλα της Μ. Ασίας, απέναντι από τα Δωδεκάνησα. Παρά τα βάσανα, την ταλαιπωρία και τη φτώχεια τους, οι άνθρωποι αυτοί έχτισαν την εκκλησία θέλοντας να τιμήσουν την Παναγία, στην εικόνα της οποίας έβλεπαν μια μάνα και η τρυφερότητά τους ήταν τέτοια που την έλεγαν Παναγίτσα
Οι λειτουργικές ανάγκες του προσφυγικού οικισμού οδήγησαν το 1932 στην ίδρυση ενός νέου μικρού ναού, του παρεκκλησίου του Αγίου Ιωάννου. Ήταν ένα ταπεινό εκκλησάκι, μια ξύλινη παράγκα, που η ευλάβεια των προσφύγων έστησε στη θέση που βρίσκεται σήμερα η εκκλησία της Παναγίτσας. Μέσα στο εκκλησάκι αυτό τοποθέτησαν και το ιερό «κειμήλιον» που είχαν φέρει μαζί από την πατρίδα τους, τη θαυματουργική εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας. Σήμερα η εικόνα της Πα­ναγίας βρίσκεται στο ιερό του ναού. Έτσι ο πρώτος αυτός μικρός ναός αφιερώθηκε στην Παναγία, στην οποία εξακολουθεί να τιμάται και ο σημερινός ναός (Παναγίτσα).
Η Γερμανική Κατοχή δεν εμπόδισε τους ευσεβείς κατοίκους να αντικαταστήσουν το μικρό ξύλινο εκκλησάκι με πλινθόκτιστο ναό.
Η πληθυσμιακή αύξηση όμως της ενορίας έκανε αναγκαία την ίδρυση ενός μεγαλύτερου και ευπρεπέστερου ναού. Από τους πρώτους μήνες του 1958 είχε αρχίσει να υλοποιείται η ιδέα της ανέγερσης νέου ναού.
Η αρχή τής άνεγέρσεως τοῦ νέου Ναοϋ έγένετο. Και διά τής καλής συνεργασίας το έργον λίαν συντόμως και θά ολοκληρωθεί διά νά είναι τό στόλισμα τής ένορίας και τής πόλεως Νικαίας, αλλά και τό καύχημα καθ’ όλου της Εκκλησίας. Τό εργον θά έξακολουθήση χάρις εις τάς προθύμους συνδρομάς και δωρεάς των ευσεβών χριστιανών καί δη τών ενοριτών. Διότι άνέκαθεν οί Ναοί προς λατρείαν τοϋ αληθινού Θεοῦ ίδρύοντο με τάς δωρεάς τών ευσεβών χριστιανών...   
Ο παλαιός ναός δεν κατεδαφίσθηκε αλλά ο νέος άρχισε να κτίζεται γύρω από αυτόν, ώστε να μην διακοπεί η λειτουργία του και ο εκκλησιασμός των πιστών της ενορίας.
Ενώ οι εργασίες ανεγέρσεως του νέου ναού προχωρούσαν ικανοποιητικά, συνέβη ένα τραγικό γεγονός, που ευτυχώς δεν είχε ανθρώπινα θύματα. Στις 12 Ιανουαρίου του 1961, κατέπεσε η στέγη του παλαιού ναού και καταπλάκωσε όλα τα ιερά σκεύη και τα άλλα αντικείμενα του ναού, εκτός από την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας που βρέθηκε όρθια και χωρίς να υποστεί καμία φθορά.
Η Παναγία, είναι για το λαό ζωντανή, είναι δίπλα του, είναι η μάνα τους, η αδελφή τους, η κόρη τους. Άμα είναι κίνδυνος, ο καθένας την εικόνα της Παναγίας πρώτα-πρώτα θα σκεφτεί να σώσει, όπως θα σπεύσει για το παιδί του, έτσι θα κάνει και με την Παναγίτσα του, όπως και η Παναγία θα σπεύσει γι' αυτόν.

Πηγή: panagitsa-nikaias.gr

Σάββατο 16 Ιουνίου 2018

Ἱερός Ναός Ευαγγελιστού Λουκά, Θήβα

Στο νοτιοανατολικό άκρο της Θήβας, στον λόφο με το παλαιό νεκροταφείο της πόλης, βρίσκεται ο Ιερός Ναός που είναι αφιερωμένος στον ιδρυτή της τοπικής εκκλησίας της Βοιωτίας, τον Ευαγγελιστή Λουκά, ο οποίος έζησε εδώ και δίδαξε τον χριστιανισμό. 
Μάλιστα, σύμφωνα με την παράδοση, αυτός είναι ο τόπος του μαρτυρίου και της ταφής του.

Ο Ναός, όπως και το εκτεταμένο νεκροταφείο γύρω του, υπήρχαν τουλάχιστον από τα τέλη του 11ου αιώνα, όπως δείχνουν σχετικές αναφορές σε κείμενα της εποχής. 
Στην ίδια θέση έχουν αποκαλυφθεί τμήματα της κλασικής οχύρωσης της πόλης καθώς και μία μεγάλη αψίδα που πρέπει να ανήκει σε ακόμη παλαιότερο ναό, των παλαιοχριστιανικών χρόνων. 
Ο Ναός που υπάρχει σήμερα είναι αυτός που ανοικοδομήθηκε εκ βάθρων και εγκαινιάσθηκε το 1863 από τον Μητροπολίτη Θηβών Δοσίθεο, όπως αναφέρει επιγραφή στην Αγία Τράπεζα. 
Το ανώτερο μέρος του, που ξεχωρίζει από τη διαφορετική τοιχοποιία, έχει κατασκευασθεί πιθανότατα στις αρχές του 20ού αιώνα, έπειτα από καταστροφικούς σεισμούς που έπληξαν την περιοχή.
Αρχιτεκτονικά, ο Ναός είναι σύνθετος σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο. Διακρίνεται η  παλαιότερη τοιχοποιία του, κατασκευασμένη από μεγάλους αρχαίους λίθους και αρχιτεκτονικά μέλη, και η νεότερη από αργολιθοδομή.
Στο εσωτερικό του υπάρχει αγιογράφηση του 20ού αιώνα, ενώ στο δεξιό μέρος του ιερού δεσπόζει η λάρνακα που χρησιμοποιήθηκε σε δεύτερη χρήση από τους Θηβαίους για την ταφή του Ευαγγελιστή Λουκά. 
Η λάρνακα χρονολογείται στον 2ο μ.Χ. αιώνα και ανήκε στη ρωμαϊκή οικογένεια Νηδύμου-Ζωσίμου. Σύμφωνα με την παράδοση το λείψανο απομακρύνθηκε από εδώ και μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 357, από τον γιο του Μ. Κωνσταντίνου Κωνστάντιο, και μετά την άλωση της πόλης από τους Φράγκους, το 1204, μεταφέρθηκε στην Πάδοβα της Ιταλίας. 
 Από το 2000 μέρος του λειψάνου τηρείται πάλι στην αρχική του θέση, δίπλα στη λάρνακα. 

Ο Ναός εορτάζει στις 24 Σεπτεμβρίου και στις 18 Οκτωβρίου.

Ο Ευαγγελιστής Λουκάς μετά το θάνατο του Αποστόλου Παύλου κατά την παράδοση και σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες, έζησε, δίδαξε, έγραψε και πέθανε στη Θήβα. 
Στην πόλη της Θήβας κτίστηκε ναός προς τιμήν του Ευαγγελιστή Λουκά και το ιερό λείψανο του τοποθετήθηκε από τους χριστιανούς σε ρωμαϊκή λάρνακα, η οποία σώζεται μέχρι σήμερα, πάνω πιθανόν από τον αρχικό του τάφο. 
Το 357 μ.Χ. ο Κωνστάντιος, υιός του Μ. Κωνσταντίνου, μετέφερε το ιερό λείψανο στην Κωνσταντινούπολη. Με το πέρας των χρόνων τα λείψανα του μεταφέρθηκαν στην Πάδοβα της Ιταλίας. Στις 17 Σεπτεμβρίου του 2000, έπειτα από πολυετείς προσπάθειες της Τοπικής Εκκλησίας επεστράφη τμήμα των ιερών λειψάνων στην από αιώνες κενή λάρνακα. 
Ο Προσκυνηματικός Ναός σήμερα κοσμεί την πόλη της Θήβας και πολλοί προσκυνητές επισκέπτονται τον ιερό αυτό χώρο για να λάβουν την ευλογία του Ιδρυτού της τοπικής Βοιωτικής Εκκλησίας.

Παρασκευή 12 Ιανουαρίου 2018

Ο Καθεδρικός του Αγίου Βασιλείου στη Μόσχα
Moscow St. Basil's Cathedral. Храм Василия Блаженного

Μια πολεμική κατάκτηση είναι η αιτία που θαυμάζουμε εμείς σήμερα τον επιβλητικό ορθόδοξο ναό του Αγίου Βασιλείου στη Μόσχα.
Όταν ο τσάρος Ιβάν ο Τρομερός νίκησε τους Μογγόλους και κατέκτησε το φρούριο Καζάν έδωσε εντολή να ανεγερθεί ο συγκεκριμένος ναός σε ανάμνηση αυτής της νίκης.
Αρχιτέκτονας ήταν ο Πόστνικ Γιάκοβλεφ και λέγεται μάλιστα ότι μετά το τέλος των οικοδομικών εργασιών ο τσάρος έδωσε εντολή να τον τυφλώσουν για να μην ξαναχτίσει ποτέ και πουθενά αλλού κάτι τόσο μεγαλειώδες.
Ανεγέρθηκε μεταξύ 1555 και 1561 απέναντι από το Κρεμλίνο και σήμερα αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα σύμβολα της Μόσχας και σήμα κατατεθέν της Κόκκινης Πλατείας.
Ο ναός είναι χτισμένος σύμφωνα με την παραδοσιακή ρωσική ναοδομία και αποτελείται από 9 παρεκκλήσια που έχουν χτιστεί γύρω από ένα κεντρικό κτίριο, η οροφή του οποίου φτάνει τα 61 μέτρα. 
Λέγεται ότι καθένα από τα εννέα παρεκκλήσια χτίστηκαν για να τιμήσει ο Τσάρος τον άγιο που γιόρταζε την ημέρα που πετύχαινε κάποια σπουδαία στρατιωτική νίκη.
Οι χαρακτηριστικοί τρούλοι, σε σχήμα κρεμμυδιού, που δεσπόζουν στην κορυφή κάθε παρεκκλησιού, αποτελούν ένα μοναδικό θέαμα, μια πανδαισία χρωμάτων ασύγκριτης ομορφιάς. Όταν χτίστηκαν ήταν χρυσοί και λευκοί, όμως το 1670 βάφτηκαν σε διάφορες αποχρώσεις, για να στολίσουν αυτό το εντυπωσιακό οικοδόμημα που θαυμάζουμε εμείς σήμερα.
Το όνομά του το πήρε από τον Βασίλειο τον Ευλογημένο, ένα Μοσχοβίτη που αφιέρωσε τον εαυτό του στο Χριστό και αγωνιζόταν για τους φτωχούς, αλλά το επίσημο όνομα του ναού είναι Καθεδρικός Ναός της Μεσιτείας της Παρθένου της Τάφρου.
Μέσα στο ναό έχουν διατηρηθεί σπάνια μνημεία ρωσικής εικονογραφίας, όπως τοιχογραφίες του 16ου και 17ου αιώνα και ελαιογραφίες του 18ου και 19ου αιώνα.
Δυο φορές κινδύνεψε σοβαρά να καταστραφεί, μια κατά την εισβολή του Ναπολέοντα, που διέταξε να εκτιναχτεί ο ναός, αλλά ευτυχώς η διαταγή δεν εκτελέστηκε, και μια κατά τον κανονιοβολισμό των μπολσεβίκων. 
Δεν ήταν βέβαια και λίγες οι φορές που ο ναός κινδύνεψε από πυρκαγιές.
Σήμερα, δεν υπάρχει ταινία, σειρά ή ντοκιμαντέρ που να εκτυλίσσεται στη Μόσχα και να μη δείχνει το ναό. 
Όταν μάλιστα συμπληρώθηκαν τα 450 χρόνια από την ανέγερσή του, στο λογότυπο της Google είδαμε να απεικονίζεται ο ναός του Αγίου Βασιλείου.
Ο Άγιος Βασίλειος, που αποτελεί το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της ρωσικής αρχιτεκτονικής που σχετίζεται με τη ναοδομία, είναι σήμερα ένα από τα κορυφαία πέντε αξιοθέατα της Μόσχας, έχει επιλεχθεί ως ένα από τα επτά θαύματα της Ρωσίας και έχει χαρακτηριστεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO από το 1990.