Θεσσαλονίκη - Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου

Ο Ναός του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται στο κέντρο της παλιάς πόλης της Θεσσαλονίκης -βορειοανατολικά της Αρχαίας Αγοράς- επί της οδού Αγίου Δημητρίου. 

Είναι χτισμένος σε σχήμα πεντάκλιτης βασιλικής, ελληνιστικού τύπου με νάρθηκα, εγκάρσιο κλίτος (λειτουργεί ως μουσειακός χώρος), με κρύπτη κάτω από το ιερό και προσαρτημένο στη νοτιοανατολική γωνία του το παρεκκλήσι του Αγίου Ευθυμίου.

Φινοκαλιά Μεραμβέλλου — Ιερά Μονή Αγίου Ανδρέα

Η αρχική μονή του Αγίου Ανδρέα χτίστηκε πολύ παλιά (άγνωστο πότε) σε μια από τις πιο απομονωμένες και άγριες ακτές του Μεραμπέλου. 
Σήμερα το παλιό μοναστήρι δεν υπάρχει αλλά έχει κτιστεί η μικρή μεταγενέστερη εκκλησία του Αγίου Ανδρέα.
Ο ναός είναι κτισμένος μέσα στον βράχο ενώ δίπλα του υπάρχουν αρκετά πεύκα.
Σύμφωνα με την παράδοση, ένας βοσκός έβρισκε συνεχώς την εικόνα του Αγίου Ανδρέα στην σπηλιά που είναι σήμερα ο ναός, παρόλο που την έπαιρνε κάθε μέρα στο σπίτι του. Έτσι αποφάσισε να κτίσει τον ναό γύρω από τη σπηλιά. Μέσα στο σπήλαιο τον περισσότερο χρόνο τρέχει νερό, ενώ από την οροφή του κρέμονται καντήλια. 

Γύρω από τον Ναό υπάρχουν μερικά κελιά για τους ερημίτες, ενώ το καμπαναριό της εκκλησίας έχει την επιγραφή «Δαπάνη λεπρών Σπιναλόγκας». 

Κοντά υπάρχει και ο τάφος του μοναχού Ιωάννη Λαμπράκη, ο οποίος ανακαίνισε τον ναό το 1850, πάνω στα χαλάσματα του τo έτος 1850 o Ιωάννης Λαμπράκης βρήκε τα χαλάσματα του μοναστηριού αι θέλησε να το αναστηλώσει.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΗΛΩΤΗ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ

Ο Ιωάννης Λαμπράκης βρήκε τα χαλάσματα του αρχικού μοναστηριού και έκανε σκοπό της υπόλοιπης ζωής του να συγκεντρώσει χρήματα για να το αναστηλώσει. Απογοητεύτηκε όμως όταν δεν τα κατάφερε,και έφυγε να δουλέψει στην θάλασσα ως ναυτικός κάνοντας εμπόριο μεταξύ των νησιών για να μπορέσει να να μαζέψει το αναγκαίο ποσό. 

Η ιστορία λέει πως μια μέρα γυρίζοντας στην Κρήτη έπεσε το καράβι του σε τρομερή θύελλα αλλά στάθηκαν τυχεροί και βγήκαν στην ακτή. 

Ο ναύτης Λαμπράκης μίλησε τότε στον καπετάνιο του για το μοναστήρι και το όνειρο του να το αναστηλώσει. Πήρε τον καπετάνιο και του έδειξε το σημείο και αυτός του έδωσε τα χρήματα που χρειαζόταν. Τότε αυτός το αναστήλωσε και έζησε από τότε εκεί ερημίτης μέχρι το θάνατο του.

Στο μοναστήρι μπορεί κάποιος σήμερα εύκολα να πάει αφού ακολουθήσει το τσιμεντένιο δρόμο από την Φινοκαλία που με φιδογυριστή πορεία κατεβαίνει μέχρι την είσοδο του. 

Έτσι μέσα στο άγριο τοπίο μπορεί να γαληνέψει αγναντεύοντας το γαλάζιο του Κρητικού πελάγους, να ξεκουραστεί κάτω από την σκιά των πεύκων στο μικρό δασάκι δίπλα στο μοναστήρι αλλά και να προσευχηθεί στην κατανυκτική ατμόσφαιρα που δημιουργεί το σπήλαιο του Ναού.

,

,

iscreta

Άγιος Δημήτριος ο Λουμπαρδιάρης

Βρίσκεται κοντά στην Πνύκα και στο μνημείο του Φιλοπάππου, προς τον αυχένα του λόφου των Νυμφών (Αστεροσκοπείου).

Πρόκειται για θολωτή μονόκλιτη βασιλική των χρόνων της Τουρκοκρατίας (κατ' άλλους του 9ου αι.), που στους μακρούς (βόρειο και νότιο) τοίχους έχει δύο τυφλά τόξα και άλλα δύο εγκάρσια ενισχυτικά (ένα στο Τ. Βήμα και ένα στην έξοδο), τα όποια συγκρατούν την κυλινδρική στέγη, που είναι πλακοσκέπαστη. Μεταγενέστερα έγινε επέκταση της στα δυτικά.

Το 1955 έγινε αναστήλωση και συντήρηση του ναού άπό τον αρχιτέκτονα Πικιώνη, ο όποιος όμως κόσμησε τους εξωτερικούς τοίχους της εκκλησίας με σχέδια γεωμετρικά, κατασκευασμένα από κεραμικά και κομμάτια μάρμαρο. 
Τότε, αφού αφαιρέθησαν επιχρίσματα με νεότερες τοιχογραφίες, απεκαλύφθησαν άλλες παλαιότερες μεταβυζαντινές (1735), οι όποιες όμως είναι εφθαρμένες η φέρουν βανδαλισμούς (εξορύξεις οφθαλμών αγίων). 
Στα 1987-1992 έγινε καθαρισμός και συντήρηση τους με διαλύματα ειδικών υγρών.

Στο χτιστό τέμπλο απεκαλύφθη γραμμένο με βυζαντινά γράμματα το κοντάκιο των εγκαινίων «ΟΥΡΑΝΟΣ ΠΟΛΥΦΩΤΟΣ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΝΕΔΕΙΧΘΗ ΑΠΑΝΤΑΣ ΦΩΤΑΓΩΓΟΥΣΑ ΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ, ΕΝ Ω ΕΣΤΩΤΕΣ ΚΡΑΥΓΑΖΟΜΕΝ: ΤΟΥΤΟΝ ΤΟΝ ΟΙΚΟΝ ΣΤΕΡΕΩΣΟΝ, ΚΥΡΙΕ».

Η Αγία Τράπεζα στηρίζεται επάνω σε αρχαίο κιονίσκο, ενώ δύο άλλοι αρχαίοι κιονίσκοι υπάρχουν στο προαύλιο της κυρίας εισόδου: Στον ένα αναγράφεται: ΒΕΡΕΝΙΚΗ-ΙΣΙΔΩΡΟΥ-ΜΗΛΙΣΙΑ-ΜΑΙΝΑΝΔΡΟΥ-ΑΙΘΑΛΙΔΟΥ-ΓΥΝΗ, και στον άλλο: ΠΑ[..]ΑΣ-ΔΗΜΑΡΧΟΥ-ΠΑΛΛΗΝΕΩΣ ΓΥΝΗ.

Ο Δημ. Γ. Καμπούρογλου διασώζει το αξιοσημείωτο γεγονός που συνέβη κατά τον εορτασμό της μνήμης του Αγίου στις 25 Οκτωβρίου 1658. Τότε ο χριστιανομάχος αγάς των Αθηνών Γιουσούφ σχεδίασε από τα Προπύλαια -όπου και η κατοικία του- ν΄ ανατινάξει με λουμπάρδα (=μεγάλο πυροβόλο) την εκκλησία, μαζί με όλο το εκκλησίασμα που είχε συρρεύσει στην πανήγυρη. Ελάχιστα λεπτά όμως πριν από το εγχείρημα, ενέσκηψε ξαφνική καταιγίδα και ένας κεραυνός έπεσε στην πυριτιδαποθήκη και στο πυροβολείο των Προπυλαίων και τα ανατίναξε, με αποτέλεσμα να βρουν τον θάνατο ο αγάς, η οικογένεια του και οι πυροβολητές. Έκτοτε η εκκλησία ονομάστηκε Λουμπαρδιάρης=βομβιστής.

Κατά την ευσεβή παράδοση, εφημέριος του ναΐσκου χρημάτισε ο νεοφανής νεο-μάρτυρας Ραφαήλ (+1454), ενώ εκεί τελούσε αγρυπνίες ο άγιος παπα-Νικόλας ο Πλανάς (+1932) και εκκλησιαζόταν μετά την εκδίωξη του από την Αίγυπτο ο άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως.

iaath

Λευκάδα - Άγιος Δημήτριος

Οι εκκλησίες του Αγίου Δημητρίου στη Λευκάδα
26 Οκτωβρίου σήμερα και λίγο πριν μας αποχαιρετήσει για τα καλά ο ζεστός καιρός και μας ψυχραγκαλιάσει το φθινόπωρο, έρχεται ο Μυροβλήτης ο Αη Δημήτρης μαζί με τα χρυσάνθεμα του για να μας ντύσει στα χρώματα της εποχής και να μας θυμίσει ότι οι γιορτές του χειμώνα είναι πολύ κοντά.
Ας δούμε λοιπόν πόσες και ποιες εκκλησίες αφιερωμένες στον Άγιο υπάρχουν στο νησί μας. (Με δυο τρεις πληροφορίες για την καθεμιά μιας και η βόλτα είναι κυρίως φωτογραφική).

Χώρα - Στα Ψαρέικα. 

Ιδρύθηκε το 1688 με πρωτοβουλία του Ηγούμενου της Κόκκινης Εκκλησιάς Θεοφάνη Δανιά, Τη σημερινή του μορφή πήρε μετά από πολλές ανακατασκευές το 1825.

Λένε ότι στη κάπου στη χώρα υπήρχε παλιά κι άλλος (πρόχειροκατασκευασμένος) ναός του Αγίου.

Αλέξανδρος - Στα Μαυρογιαννάτα. 

Ιδρύθηκε γύρω στα 1450 με πολλές ανακατασκευές στην ιστορία του. Ανήκε στην οικογένεια Μανωλίτη. Εκεί στεγάστηκε και το σχολείο του Αλέξανδρου για μικρό χρονικό διάστημα.

Βουρνικά
Μικρό εκκλησάκι ψηλά στο χωριό.

Δαμιλιάνι (Μανάση)Αναφέρεται καταστροφή του από σεισμό το 1896. Ο σημερινός ναός είναι καινούριος

Δρυμώνας
Σε σημείο ψηλά στο χωριό. Ναός του 19ου αι. Σε ανάγλυφο στεφάνι αναφέρεται η χρονολογία της τελευταίας ανακαίνισης του το 1902.

Εγκλουβή
Πρόκειται για το ναό κοντά στην πλατεία του χωριού που είναι εκτός του Μυροβλήτη αφιερωμένος και στους Αγιους Γεώργιο και Χαράλαμπο. Ο παλαιότερος ναός βρισκόταν λίγο βορειότερα του σημερινού.

Καρυά
Ο ενοριακός των Κατωποδαίων. Χτίστηκε το 1872.

Κατωχώρι
Ο ενοριακός ναός του χωριού. Χτίστηκε τον 18ο αι. και διατηρεί τοιχογραφίες εκείνης της εποχής.

Νεοχώρι
Ναός λίγο έξω από το χωριό. Υπήρχε σίγουρα το 1703 ή 1705. Διατηρεί τοιχογραφίες εκείνης πιθανόν της εποχής

Πηγαδισάνοι
Λίγο έξω από το χωριό προς τους Σφακιώτες. Ο σημερινός ναός είναι σχετικά νέος αλλά υπάρχουν αναφορές για ομώνυμο ναό στην περιοχή στον χάρτη του Coronelli.

Χαραδιάτικα
Καθολικό παλιού μοναστηριού δυτικά πάνω από το χωριό στη θέση Γράβα. Ιδρύθηκε τον 17ο αι από το Συμεών Κονιδάρη και υπήρξε πλούσια μονή με πολλά κτήματα.

Αναρτήθηκε από Χρυσούλα Σκλαβενίτη

Ἱερά Μονή Παναγίας Σκιαδενής (Ρόδος)

Ακολουθώντας έναν ανηφορικό δρόμο λίγο πιο έξω από το χωριό Απολακκιά και πηγαίνοντας προς το χωριό Κατταβιά, ανεβαίνει κανείς στο βουνό Σκιάδι. Στην κορυφή του βουνού βρίσκεται η Ιερά Μονή της Παναγίας Σκιαδενής που προστατεύει από ψηλά τα χωριά της Ρόδου.

Για την ονομασία του της Παναγίας αλλά και του βουνού, υπάρχουν δυο εκδοχές. Η πρώτη δηλώνει ότι το μέρος που είναι χτισμένο το μοναστήρι, ακόμα και το πρωί που ανατέλλει ο ήλιος δε φωτίζεται αμέσως και παραμένει σκιαδερό (σκιερό). Η δεύτερη εκδοχή, αφορά το σχήμα του βουνού αν το κοιτάξει κανείς από μακριά και την ομοιότητα του με σκιάδιον , δηλαδή ένα πυραμιδοειδές καπέλο.

Η ακριβής ημερομηνία ίδρυσης του μοναστηριού δεν είναι γνωστή. Ημερομηνίες που έμειναν χαραγμένες στο Ιερό Βήμα σηματοδοτούν  η μία την κτίση του το 1200 ενώ η άλλη σηματοδοτεί το θεμελίωση του κύριου ναού το 1777. Βέβαιο είναι ότι το μοναστήρι συντηρήθηκε και αποπερατώθηκε στα χρόνια του σεβάσμιου ηγούμενου από την Κατταβιά Ιγνατίου Ζαννετίδη, με την ολοκλήρωση των έργων το 1861.

Η παράδοση αναφέρει ότι μέσα στο δάσος  ζούσαν δυο τρεις μοναχοί από το Βάτι ή την Κατταβιά, σε ένα κτίριο που είχαν ονομάσει “Ασκηταργιό”, περίπου 300 μέτρα από τη Μονή.  Οι μοναχοί αυτοί λοιπόν, έβλεπαν ένα μεγάλο φως και όταν πλησίασαν ένα βράδυ, ανακάλυψαν την εικόνα της Παναγίας. Με ευλάβεια την μετέφεραν στο Ασκηταργιό τους, μα το επόμενο πρωί η εικόνα είχε εξαφανιστεί. Όταν την αναζήτησαν, τη βρήκαν στο ίδιο σημείο, όπου την είχαν ανακαλύψει. Έτσι κατάλαβαν ότι η Παναγία επιθυμούσε να μείνει εκεί και έχτισαν τη Μονή προς τιμήν της.

Στην ασημοστόλιστη εικόνα της Παναγίας Σκιαδενής, το πέρασμα του χρόνου άφησε μια έντονη σκοτεινιά, μα παρόλα αυτά η Παναγία έχει τα πιο έντονα, γλυκά και ζωντανά χαρακτηριστικά. Με την εκφραστική παρουσία της προσελκύει πιστούς από όλη τη Ρόδο αλλά και τη Χάλκη.  Στο δεξί μάγουλο της Παναγίας υπάρχει μια ανοιχτή πληγή με το αίμα ξερό, ενώ επάνω από το δεξιό ώμο της είναι γραμμένα  τα ακόλουθα: «ΑΥΤΟΣ Ο ΧΙΤΩΝΑΣ ΗΡΓΥΡΩΘΕΙ ΚΑΙ ΕΠΙΧΡΥΣΩΘΗ ΤΗ ΦΙΛΟΠΟΝΩ ΔΑΠΑΝΗ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣΙΟΛΟΓΙΟΤΑΤΟΥ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ Κ. ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΝ ΕΤΕΙ ΣΩΤΗΡΙΩ 1886».

Πιο κάτω γράφει: «ΜΡ ΘΕΟΥ Η ΣΚΙΑΔΕΝΗ»

Πάνω από το φωτοστέφανο του Χριστού γράφει: «ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΡΧΙΕΡΑΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΟΤΑΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΡΟΔΟΥ ΚΥΡΙΟΥ  Κ. ΓΕΡΜΑΝΟΥ ΕΝ ΕΤΕΙ ΣΩΤΗΡΙΩ 1886, ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 24»

Κάτω κάτω στην εικόνα γράφει: «Έργον του Εμμανουήλ Παντελή Δ. Χρυσοχόου Κρης  έτος 1886»

Στο χώρο της Ιεράς Μονής διασώζονται πολλά κειμήλια μεταξύ των οποίων είναι ίσως η παλαιότερη εικόνα του μοναστηριού, κατασκευασμένη από μαστίχη, η οποία βρίσκεται επάνω στην Αγία Τράπεζα, ενώ ακριβώς δίπλα από αυτή την εικόνα, υπάρχει ένα Ευαγγέλιο του 1781. Επίσης υπάρχουν 5 λειτουργικά βιβλία, το Μηναίο και η Παρακλητική, όλα παλαιών εκδόσεων. Ο κώδικας της Ιεράς Μονής βρίσκεται στην Ιερά Μητρόπολη Ρόδου.

Η Παναγία Σκιαδενή γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου, κατά το Γενέθλιον της Θεοτόκου, όπου συγκεντρώνεται στην αυλή της Μονής, πλήθος πιστών για να προσκυνήσει.  

Επιπλέον, ένα από τα έθιμα που αφορούν την εικόνα της Παναγίας είναι η περιφορά της στα χωριά, κάτι που συμβαίνει μέχρι σήμερα. Αυτό γινόταν για να ευλογήσει στα παλιά χρόνια η Παναγία τα σπαρτά ή να θεραπεύσει τους αρρώστους, ή να ευλογήσει τον τόπο με βροχή.

Γυναικόπαιδα και άντρες κρατούν στα χέρια τους τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας και ψάλλοντας τη μεταφέρουν στην αρχή των Νηστειών στο νησί της Χάλκης.  

Στη συνέχεια επιστρέφει στο Σκιάδι και έπειτα από την Ανάσταση του Λαζάρου που βρίσκεται στη Μονόλιθο, κάθε μέρα μεταφέρεται και σε άλλο χωριό. Στα Σιάννα, στον Έμπωνα, στον Άγιο Ισίδωρο, στην Ίστριο, στην Αρνίθα στην Απολακκιά.  

Κατόπιν την παραλαμβάνουν οι κάτοικοι στην Κατταβιά, στο Βάτι, στο Γεννάδι, στο Ασκληπειό και στη Λαχανιά. Την Κυριακή του Θωμά η εικόνα μεταφέρεται στη Μεσαναγρό και τη Δευτέρα του Θωμά η εικόνα επιστρέφει στη Μονή.

** Η εικόνα της Παναγίας είναι θαυματουργή με θαύματα να συμβαίνουν κατά τη διάρκεια όλων των δύσκολων περιόδων  που πέρασε η Ρόδος και σε όλα τα χωριά. Ένα πολύ γνωστό θαύμα της Παναγίας είναι το εξής: Στα χρόνια των πειρατών, ένα πειρατικό πλοίο, άραξε στη θάλασσα κοντά στο βουνό Σκιάδι και οι πειρατές ανέβηκαν στο βουνό και λεηλάτησαν την εκκλησία. Μαζί τους πήραν και το εικόνισμα της  Μεγαλόχαρης.  Όταν όμως επέστρεψαν στο καράβι τους, αυτό μαρμάρωσε μαζί με όλο το πλήρωμα. Οι Χριστιανοί το απέδωσαν σε θαύμα της Παναγιάς της Σκιαδενής. Στη θαλάσσια αυτή περιοχή υπάρχει ένα μικρό νησάκι, το οποίο βλέπει κανείς  πηγαίνοντας από τη Μεσαναγρό προς Σκιάδι. Το ονομάζουν πετροκάραβο επειδή μοιάζει με μικρό μαρμαρωμένο καράβι.

secretrhodes.gr

Βηθλεέμ — Ἱερά Μονὴ Ἀββᾶ Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου

«οὐδείς ράθυμος εἰσίτω ἐν αὐτῇ»

Η Ἱερά Μονή ευρίσκεται εἰς την ἔρημον τῆς Ἰουδαίας, εἰς την τοποθεσίαν μεταξύ τοῦ Χωρίου τῶν Ποιμένων καί τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ ἡγιασμένου.

Τήν ἱεράν Μονήν αὐτήν ἵδρυσεν ὁ ἴδιος ὁ Ἅγιος Θεοδόσιος ὁ Κοινοβιάρχης. Οὗτος προσῆλθεν εἰς τήν Ἁγίαν Γῆν ἀπό τήν πατρίδα του, Μογαρισσόν τῆς Καππαδοκίας τό ἔτος 451. Κατ’ ἀρχάς ἐμόνασεν εἰς τό τάγμα τῶν Σπουδαίων καί εἰς τήν Ἱεράν Μονήν τοῦ Καθίσματος, νοτίως τῶν Ἱεροσολύμων, πρό τῆς Μονῆς τοῦ Προφήτου Ἠλιού, τήν ὁποίαν εἶχεν ἱδρύσει ἡ εὐσεβής Βυζαντινή προσκυνήτρια Ἱκελία.

Ἀναζητῶν περισσοτέραν ἡσυχίαν εἰς τήν βαθυτέραν ἔρημον, ἔφθασεν εἰς περιοχήν, ἡ ὁποία εἶχε ὑπόγειον φυσικῶς λαξευμένον σπήλαιον. Εἰς αὐτό παρέμεινε καί ἔζησε ἐν ἀσκήσει προσευχῆς, νηστείας, ἡσυχίας ἐκ τοῦ κόσμου καί κοινωνίας μετά τοῦ Θεοῦ. Ἀργότερον τοῦ ἀπεκάλυψεν ὁ Θεός ὅτι εἰς αὐτό τό σπήλαιον εἶχον διανυκτερεύσει οἱ τρεῖς Μάγοι, προσκυνηταί τοῦ θείου βρέφους, ὅτε, φεύγοντες τόν Ἡρώδην, δι’ ἄλλης ὁδοῦ ἐπέστρεφον εἰς τήν πατρίδα αὐτῶν.

Εἰς τήν ὑπεράνω καί πέριξ τοῦ σπηλαίου τούτου ἔκτασιν ἵδρυσε τόν πρῶτον ναόν καί τήν Ἱεράν αὐτοῦ Μονήν ὁ Ἅγιος Θεοδόσιος, ὅταν τόν παρεκάλεσαν νά τούς ἀναλάβῃ πνευματικῶς οἱ μοναχοί τῆς ἐρήμου, οἱ ὁποῖοι ἐν τῷ μεταξύ τόν εἶχον ἀναγνωρίσει ὡς πεφωτισμένον ἄνδρα τοῦ Θεοῦ καί ἔμπειρον καθοδηγητήν.

An aerial view of the Greek Orthodox St. 
Theodosius monastery located in the Judaean desert.

Τούτους ἀνέλαβε ὁ Ἅγιος Θεοδόσιος, ὑπείκων εἰς τήν παράκλησιν αὐτῶν, καί καθοδήγει εἰς τό μοναστήριον αὐτοῦ, ἔχον τήν τάξιν Κοινοβίου. Ἐδέχετο δηλαδή εἰς αὐτό τούς ἀρχαρίους μοναχούς, οἱ ὁποῖοι ἔζων κοινοβιακήν κοινήν ζωήν προσευχῆς καί ἐργασίας, ὄντες εἰς στενήν ἐπικοινωνίαν μετά τοῦ ἡγουμένου καί καθοδηγούμενοι ὑπ’ αὐτοῦ, δοκιμαζόμενοι, μέχρις ὅτου κριθοῦν ἄξιοι νά μεταβοῦν εἰς μοναστήριον Λαύρας.

Τήν εὐθύνην ὅλων τῶν Κοινοβίων τῆς Παλαιστίνης εἶχεν ὁ Ἅγιος Θεοδόσιος, δι’ αὐτό καί λέγεται Κοινοβιάρχης. Τήν εὐθύνην ὅλων τῶν Λαυρῶν τῆς Παλαιστίνης εἶχεν ὁ Ἅγιος Σάββας, συμπατριώτης καί συνασκητής τοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου. Εἰς τήν Λαύραν ἐγίνοντο δεκτοί οἱ προκεχωρημένοι εἰς τήν ἄσκησιν μοναχοί δι’ ἐντονωτέραν προσευχήν ἐν ἀπολύτῳ ἡσυχίᾳ καί δυσκολωτέραν ἄσκησιν καθ’ ἡμέραν εἰς τά κελλία των. Τάς Κυριακάς καί τάς ἑορτάς συνηθροίζοντο εἰς τό Κυριακόν τῆς Μονῆς.

Οἱ δύο αὐτοί μεγάλοι ἄνδρες τῆς Ἐκκλησίας εἶναι οἱ δεσπόζοντες τῆς ὅλης μοναχικῆς ζωῆς τοῦ 5ου μ.Χ. αἰ. εἰς τήν Ἐκκλησίαν Ἱεροσολύμων καί οἱ κύριοι καί ἀναμφιταλάντευτοι πολέμιοι τοῦ καινοφανοῦς αἱρετικοῦ δόγματος τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ.

Εἰς τήν ἀκμήν της ἡ Μονή τοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου εἶχε τέσσαρας Ἐκκλησίας καί ἑπτακοσίους μοναχούς διαφορετικῶν ἐθνικοτήτων. Ἐν ἀντιθέσει πρός τήν ἡσυχαστικήν ζωήν τῆς ἐρημικωτάτης Μονῆς τοῦ Ἁγίου Σάββα, ἡ Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου, λόγῳ τῆς ἐγγύτητος αὐτῆς εἰς τάς πόλεις τῆς Βηθλεέμ, τοῦ Χωρίου τῶν Ποιμένων καί τῆς Ἱερουσαλήμ, ἀπεδέχθη, χάριν τῶν ἀναγκῶν τῶν ἀνθρώπων, κοινωνικώτερον τρόπον μοναχικῆς ζωῆς. Ἀνταπεκρίνετο πρός τάς ἀνάγκας τῶν διαβατῶν καί τῶν προσκυνητῶν τῶν κρουόντων τήν θύραν αὐτῆς.

Οἱ μοναχοί εἰργάζοντο εἰς τό ἐργόχειρον. Σύνθημα τῆς Μονῆς ἦτο: «οὐδείς ράθυμος εἰσίτω ἐν αὐτῇ». Ἐκ τοῦ ἐργοχείρου αὐτῶν ἐβοήθουν τούς πτωχούς, συνετήρουν γηροκομεῖον καί πτωχοκομεῖον εἰς τήν Μονήν. Ἡ Μονή εἶχεν ἐκπαιδευτήριον μοναχῶν. 

Μοναχοί τῆς Μονῆς αὐτῆς διετέλεσαν ὁ Ἅγιος Μοδεστος καί ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος, Παριάρχαι Ἱεροσολύμων καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Μόσχος, ὁ συγγραφεύς τοῦ «Λειμωναρίου».

Ἡ Μονή ἐσυνέχισε τήν παρουσίαν καί τήν προσφοράν αὐτῆς καί μετά τήν Κοίμησιν τοῦ ἱδρυτοῦ αὐτῆς τό ἔτος 529 καί ὑπό ἀντιξόους περιστάσεις κατακτήσεων καί ἐπιθέσεων ἐκ τῶν περιοίκων νομάδων, ἄλλοτε μέ περισσοτέρους καί ἄλλοτε μέ ὁλιγωτέρους μοναχούς.

Εἰς τό ὑπόγειον σπήλαιον «τῶν Μάγων» εὑρίσκεται ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου, ὁ τάφος τῆς μητρός του, Ἁγίας Εὐλογίας, τῆς μητρός τοῦ Ἁγίου Σάββα, Ἁγίας Σοφίας, τῆς μητρός τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ καί Δαμιανοῦ, Ἁγίας Θεοδότης, τῆς Ἁγίας Μαρίας, συζύγου τοῦ Ἁγίου Ξενοφῶντος καί μητρός τῶν Ἁγίων Ἰωάννου καί Ἀρκαδίου καί τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Μόσχου, συνασκητοῦ τοῦ Ἁγίου Σωφρονίου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων, καί συγγραφέως τοῦ «Λειμωναρίου».

Εορτάζει την 11ην /24ην Ἰανουαρίου.

ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ