Παναγιά Μεσοσπορίτισσα, Σχοινιάς, Αττική

Υπέροχο μικρό εκκλησάκι που βρίσκεται στον Αρχαιολογικό χώρο του Τροπαίου της Μάχης  του Μαραθώνα.
Η ξύλινη σκεπή του φιλοξενεί φωλιές πουλιών που όταν είναι κλειστή η πόρτα,  μπαίνουν και βγαίνουν από ένα παραθυράκι.

2steps.gr

Το εκκλησάκι που τιμά τον Άγιο Σωκράτη είναι χτισμένο στο σημείο που έγινε η φονική καταδίωξη των Περσών από τους Αθηναίους στη Μάχη του Μαραθώνα. Εκεί έστησαν το περίφημο Τρόπαιο ως σύμβολο νίκης...

Στο σημείο έγινε μια από τις πιο φονικές αναμετρήσεις στην παγκόσμια ιστορία, όταν οι Πέρσες έκαναν απόβαση στον Μαραθώνα και βρήκαν την ισχυρή άμυνα των Αθηναίων που τους κατατρόπωσαν. Συγκεκριμένα στη σημερινή περιοχή Μεσοπορίτισσα κάμφθηκε η αντίσταση των Μήδων εισβολέων και άρχισε η δραματική καταδίωξή τους. Την ιστορική αυτή στιγμή από τη Μάχη του Μαραθώνα θυμίζει το Τρόπαιο που στήθηκε εκεί ως σύμβολο νίκης. Τοποθετήθηκε πιθανότατα στο σημείο όπου ο εχθρός τράπηκε σε φυγή, ενώ κατά μια άλλη εκδοχή εκεί βρισκόταν το στρατόπεδο των Περσών....

Η εκκλησία είναι χτισμένη δίπλα στο τρόπαιο της μάχης του Μαραθώνα, στο σημείο που για πολλούς έγινε η πιο άγρια σύγκρουση μεταξύ των Αθηναίων και των Περσών. Το τρόπαιο είναι ένας κίονας με ιωνικό κιονόκρανο (σήμερα αντίγραφο) που είχε στηθεί το 460 π.Χ. την εποχή του στρατηγού Κίμωνα, γιου του Μιλτιάδη, αρχιτέκτονα της μεγάλης νίκης. Φωτο: Χρ.Βασιλόπουλος...

Στο ίδιο ακριβώς σημείο ο επισκέπτης σήμερα συναντά το δεκάμετρο αντίγραφό του τροπαίου, που είχε στηθεί στην αρχαιότητα και δίπλα ακριβώς ένα ταπεινό εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στην Παναγία τη Μεσοσπορίτισσα. Ονομάστηκε έτσι γιατί γιορτάζει στις 21 Νοεμβρίου, στη μέση της σποράς. Στο εσωτερικό της εκκλησίας η οποία στηρίζεται σε ξύλινα δοκάρια, ξεχωρίζουν δύο μεγάλες αγιογραφίες που απεικονίζουν τον Άγιο Φανούριο και τον Άγιο Σωκράτη. Αμέσως ο προσκυνητής αναρωτιέται εάν η αγιογραφία σχετίζεται με την αρχαιότητα και με τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν εκεί. «‘Ίσως κάποιος θέλησε να τιμήσει τον Σωκράτη. Αυτόν που κήρυξε πρώτος τον έναν Θεό και θανατώθηκε με την κατηγορία της αθεΐας», μας λέει ένας γνώστης της περιοχής....

Εκεί όπου έγινε η μάχη του Μαραθώνα, βρίσκεται και η εκκλησία με την αγιογραφία του Άγιου Σωκράτη. Ο Άγιος Σωκράτης γιορτάζει στις 21 Οκτωβρίου....

Υπήρξε Άγιος Σωκράτης; 
Σύμφωνα με το εορτολόγιο αναφέρεται ως Σωκράτης και ένας ιερέας που έζησε την περίοδο του Ρωμαίου Αυτοκράτορα, Αλέξανδρου Σεβήρου, τον 3ο μ.Χ. Ζούσε στην Άγκυρα και κήρυττε τη λατρεία του Χριστού. Στο έργο του για την διάδοση του χριστιανισμού τον βοηθούσε η Θεοδότη, μια χριστιανή που καταγόταν από καλή οικογένεια και προέτρεπε τις γυναίκες να γίνουν χριστιανές και να βαπτιστούν. Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο υπάρχει η εκκλησία της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο υπάρχει η εκκλησία της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας Ο Σωκράτης εναντιώθηκε στους πιστούς των αρχαίων θεών και μαζί με τη Θεοδότη συνελήφθησαν. Για να τους ελευθερώσουν τους είπαν πως έπρεπε να κάνουν θυσίες στα είδωλα, αλλά εκείνοι αρνήθηκαν και υπέστησαν την τιμωρία τους. Τους αποκεφάλισαν και από τότε η Χριστιανική εκκλησία τους τιμά ως Αγίους. Η θυσία του Άγιου Σωκράτη για την πίστη του στον Χριστό, θυμίζει τον συνονόματο αρχαίο φιλόσοφο, που κατηγορήθηκε από τους Αθηναίους για αθεΐα και καταδικάστηκε σε θάνατο....

Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο υπάρχει η εκκλησία της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας...

Διαβάστε όλο το άρθρο: © Μηχανή του Χρόνου

Ἱερός Ναός Αγίου Ελισσαίου, Αθήνα , Αττική

Στην οδό Άρεως 14, κοντά στο Μοναστηράκι και απέναντι από τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού βρίσκεται ο μικρός ναός του Αγίου Ελισσαίου, που έχει συνδεθεί με σημαντικές προσωπικότητες από τον χώρο των ελληνικών γραμμάτων.

Το εκκλησάκι οικοδομήθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, στα μέσα του 17ου αιώνα. Ανήκε στην αθηναϊκή οικογένεια Χωματιανού-Λογοθέτη και βρισκόταν μέσα στον κήπο του αρχοντικού της, ερείπια του οποίου σώζονται ακριβώς δίπλα. 

Ήταν ιδιωτικός ναός αλλά προσβάσιμος στο κοινό.
Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα έγινε γνωστός για τις αγρυπνίες που τελούνταν εδώ και φιλοξένησε σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής: 

ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ένας από τους σημαντικότερους έλληνες λογοτέχνες, έψαλλε μαζί με τον εξάδελφό του Αλέξανδρο Μωραϊτίδη, ο μετέπειτα άγιος Νικόλαος Πλανάς λειτουργούσε, ενώ μαρτυρείται και η παρουσία μεταξύ άλλων, των λογοτεχνών Ζαχαρία Παπαντωνίου και Παύλου Νιρβάνα, του συγγραφέα Γιάννη Βλαχογιάννη και του Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως.

Το 1943-1944, ο τότε ιδιοκτήτης του χώρου, που ήταν και ο τελευταίος, κατεδάφισε μεγάλο τμήμα του ναού, παρά τις αντιδράσεις αρχαιολόγων και αρχιτεκτόνων, και έτσι παρέμεινε μόνο η θεμελίωση και τμήμα του νότιου τοίχου του. 

Αργότερα, η ιδιοκτησία απαλλοτριώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και το 2004 το κτίσμα αποκαταστάθηκε στο μεγαλύτερο μέρος του.

Η μορφή του ναού έως τον 19ο αιώνα είναι γνωστή από περιγραφές και σχέδια περιηγητών. Ήταν μικρός σε διαστάσεις (δε χωρούσε περισσότερα από 50-60 άτομα) και ανήκε στον τύπο της απλής, μονόκλιτης, ξυλόστεγης βασιλικής. 

Η τοιχοποιία του ήταν απλή, με εντοιχισμένα αρχαία και βυζαντινά ανάγλυφα, ενώ στο εσωτερικό του διέθετε αξιόλογο ζωγραφικό διάκοσμο, ο οποίος καταστράφηκε και αντικαταστάθηκε το 1921 από κατώτερης ποιότητας τοιχογραφίες.

Σήμερα από την αρχική μορφή του ναού σώζονται το δάπεδο, η Αγία Τράπεζα, το μαρμάρινο κατώφλι και σπαράγματα των τοιχογραφιών. Τα γλυπτά που υπήρχαν στην τοιχοποιία έχουν μεταφερθεί στη Βιβλιοθήκη του Αδριανού, ενώ ορισμένα έχουν χρησιμοποιηθεί εκ νέου, όπως το μαρμάρινο αέτωμα με τον σταυρό επάνω από την αψίδα του ιερού.

Η μνήμη του προφήτη Ελισσαίου τιμάται στις 14 Ιουνίου.

«Οδοιπορικο στις ιερές διαδρομές της Αρκαδίας»

Η επίσημη παρουσίαση του θρησκευτικού –τουριστικού ντοκιμαντέρ στο Μαλλιαροπούλειο θέατρο της Τρίπολης.
Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ της Περιφέρειας Πελοποννήσου για τα μοναστήρια της Αρκαδίας. 

Μέσα από αυτό το 55λεπτο ντοκιμαντέρ παρουσιάζονται τα 30 και πλέον μοναστήρια της Αρκαδίας μέσα από έξι διαδρομές .

 

Μυγδαλιά

Ἱερός Ναός Αγίου Νεκταρίου - ΙΕΡΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΚΑΜΑΡΙΖΗΣ

Ο ιερός ναός του Αγίου Νεκταρίου δεσπόζει στο κέντρο του οικισμού του Αγίου Κωνσταντίνου, που παλαιότερα ονομαζόταν Καμάριζα και ήταν το κέντρο των μεταλλευτικών έργων του Λαυρίου τόσο στην αρχαιότητα όσο και στους νεότερους χρόνους.

Ιδρύθηκε από τον Αρχιμανδρίτη Νεκτάριο Βιτάλη, σε ανάμνηση του περάσματος του Αγίου Νεκταρίου από την περιοχή. Άρχισε να κτίζεται το 1966 και από το 1972 λειτουργεί ως Ιερό Προσκύνημα, προσελκύοντας πλήθη πιστών από όλη την Ελλάδα.

Αρχιτεκτονικά είναι σταυροειδής με τρούλο και ακολουθεί τον βυζαντινό ρυθμό. Γύρω του έχουν προσαρτηθεί πολλά προσκτίσματα και παρεκκλήσια. Εορτάζει στις 9 Νοεμβρίου, ημέρα κοίμησης του Αγίου Νεκταρίου, και στις 3 Σεπτεμβρίου, ημέρα ανακομιδής των λειψάνων του.

• Χρονολόγηση: 1966
• Πανηγυρίζει: 9 Νοεμβρίου, 3 Σεπτεμβρίου
• Ιερά Μητρόπολη: Μεσογαίας και Λαυρεωτικής
• Διεύθυνση: Άγιος Κωνσταντίνος - Καμάριζα, Τ.Κ. 195 00

Αγία Φωτεινή στον κάμπο της Αρχαίας Μαντίνειας: Η πιο παράξενη Εκκλησία της Ελλάδας

Κτίσμα βυζαντινό και αρχαιοπρεπές μαζί, που όμοιό του δεν υπάρχει πουθενά
Στη λίστα με τις πιο παράξενες εκκλησίες του κόσμου, άνετα μπορείς να τοποθετήσεις και την εκκλησία της Αγίας Φωτεινής στον κάμπο της Αρχαίας Μαντίνειας.
Είναι τόσο εντυπωσιακή που ακόμα και αν δεν την έχεις ακουστά, περνώντας τυχαία από την περιοχή είναι αδύνατο να μην σταματήσεις να την θαυμάσεις.

Φωτογραφίες: M.Hulot
Στην καρδιά της αρκαδικής γης, περίπου 12 χιλιόμετρα από την Τρίπολη, δεσπόζει με την παρουσία του ένα πέτρινο αρχιτεκτονικό παράδοξο.

Είναι μία εκκλησία που στέκει επιβλητική ανάμεσα σε ερείπια αρχαίων ναών. Κτίσμα βυζαντινό και αρχαιοπρεπές μαζί, που όμοιό του δεν υπάρχει πουθενά. Άλλοι την ονομάζουν «ακαθόριστο αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα», άλλοι «έκτρωμα» και άλλοι «θαύμα του αιώνα». 

Τελικά, τι ακριβώς είναι ο ιερός ναός της Αγίας Φωτεινής Μαντινείας

Το σχέδιο της Αγίας Φωτεινής είναι κράμα διαφορετικών ρυθμών, που προέρχονται από την ελληνική λαογραφική παράδοση και την κλασική αρχαιότητα, όπως επίσης από την Αίγυπτο και το Βυζάντιο.

Είναι κτισμένη με απλά, ντόπια, φυσικά υλικά (πέτρα, μάρμαρο, ξύλο, κεραμίδια) χωρίς καθόλου τσιμέντο. 
Χαρακτηρίζεται ως ένα πρωτότυπο τόλμημα που πραγματοποιήθηκε από τον Κώστα Παπαθεοδώρου, αρχιτέκτονα και αγιογράφο, μαθητή του γνωστού αρχιτέκτονα και στοχαστή Δημήτρη Πικιώνη, που διαμόρφωσε τους χώρους γύρω από τον βράχο της Ακρόπολης, τα μονοπατια των λόφων του Φιλοπάππου, του Αρείου Πάγου, των Μουσών και των Νυμφών. 
Όπως αναφέρει το arcadiaportal.gr, ο Κώστας Παπαθεοδώρου σχεδίασε και έκτισε την εκκλησία με μεράκι και πολλή προσωπική εργασία αποκαλώντας την έργο ζωής. Τα θεμέλια του ναού μπήκαν το 1970 και το εξωτερικό του τελείωσε το 1973. 
Έκτοτε η εκκλησία (που ανήκει στον Μαντινειακό Σύνδεσμο) συνεχίζει να εξελίσσεται και να διακοσμείται, όπως επίσης να αποτελεί την απόλυτη προτίμηση των ντόπιων για την τέλεση γάμων.

Το επίτευγμα του αρχιτέκτονα είναι ότι κατόρθωσε να κάνει έναν πολύ ιδιαίτερο συγκερασμό ανόμοιων στοιχείων. 
Ο επισκέπτης αναρωτιέται πώς γίνεται να συνδυάζονται με έναν μοναδικό τρόπο ψηφιδωτά δάπεδα, που απεικονίζουν αρχαίους μύθους και χριστιανικές ιστορίες, εσωτερικές καμάρες, κίονες και αετώματα, το κλασικό οκταγωνικό βυζαντινό σχέδιο μαζί με στοιχεία από τα ντόπια φτωχά καλύβια.

Οι εκπλήξεις βέβαια δε σταματούν στο εσωτερικό του ναού. 
Ο περίβολός του είναι διακοσμημένος με αρχαιοελληνικές κατασκευές, ενώ οι αγιογραφίες του θυμίζουν και αυτές αρχαία Ελλάδα, με τα πρόσωπα των αγίων να παραπέμπουν σε αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους.

«Για μένα αυτό ήταν όνειρο ζωής» λέει ο ίδιος. 
«Όταν είδα την περιοχή με τα αυτοσχέδια καλυβάκια, τις αχυρένιες στέγες, το πράσινο, είπα ότι πρόκειται για το ιδανικό σημείο. Σε έναν χώρο που περιβάλλεται από το Μαίναλο, το Αρτεμίσιο, το όρος όπου ο Ηρακλής καθάρισε την κόπρο του Αυγεία, μια περιοχή με απλότητα, φτωχικότητα και αφέλεια που επεδίωκα μέσα από το έργο μου. Αυτό το ταπεινό και το απλοϊκό είμαστε ή τουλάχιστον ήμασταν εμείς οι Έλληνες. Και, εξάλλου, ο τόπος λατρείας του Θεού δεν χρειάζεται να είναι πολύπλοκος».

Όσοι έζησαν από κοντά την ανέγερση του ναού αναφέρουν ότι ο αρχιτέκτονας «άλλοτε τριγύριζε ανάμεσα στα χώματα της Μαντινείας και άλλοτε περιπλανιόταν μοναχός στα στενά της Τρίπολης. Ξεδιάλεγε από τις μάντρες παλαιά υλικά, τα έπαιρνε μαζί του κι έπειτα τα σμίλευε με τα χέρια για να βρουν τη θέση τους στο οικοδόμημα που έμελλε να σημαδέψει την πορεία του. 
Ήταν ένας παράξενος άνθρωπος. Για έξι μήνες ζούσε σε ένα αντίσκηνο δίπλα στο κτίσμα του, ώστε να μη χάνει πολύτιμο χρόνο, αφού εργαζόταν εκεί ολόκληρη την ημέρα, παρέα με λίγους ανειδίκευτους εργάτες από τα γύρω χωριά».

Η πρωτοποριακή εκκλησία της Αγίας Φωτεινής που είχε χαρακτηριστεί από τον Γιάννη Τσαρούχη «Φλέβα νερού για τους διψώντες» προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί αντικρουόμενες κριτικές, διαφωνίες και αντιπαραθέσεις. 
Μάλιστα πριν από μερικά χρόνια προκάλεσε και την παρέμβαση της επίσημης εκκλησίας που απαίτησε -και τελικά κατάφερε να επιβάλλει- την αντικατάσταση κάποιων αγιογραφιών.

«Όταν είδα την εκκλησιά ένοιωσα την αγαλλίαση που μου δίνει η αναμενόμενη διαμαρτυρία που πνίγεται» είχε πει ο Τσαρούχης. «Άκουσα πως ο αρχιτέκτονας πρωτομάστορας Κώστας Παπαθεοδώρου χαρακτηρίστηκε ως ‘πιθηκίζων αρχιτέκτονας’. Εκείνο όμως που βρήκα εγώ αγγίζοντας την εκκλησιά ήταν ένας γνήσιος σπαραγμός και μια απελπισμένη εξομολόγηση. Αυτά τα σπάνια πράγματα σε μια εποχή ψεύτικου καθωσπρεπισμού και παράλογου ρασιοναλισμού παίρνουν τη σημασία μιας φλέβας νερού σε περιόδους μεγάλης ξηρασίας».

Ο ίδιος ο κ. Παπαθεοδώρου εξηγεί: 
«Η εκκλησία είναι φτιαγμένη σε επίπεδα που το ένα φαίνεται να πατάει επάνω στο άλλο. Άλλωστε, η κίνηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο σύνολο της εκκλησίας. Το άνω τελείωμα του ναού μοιάζει με αέτωμα, αλλά βουλιάζει όπως τα φτωχά καλυβάκια του κάμπου της Μαντινείας. Συγχρόνως ο ναός κάμπτεται ψηλά από το βάρος των πολλών Αγίων.

Ορισμένα τμήματα του ναού, όπως οι κίονες, έχουν σμιλευτεί με τρόπο που δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι κάποτε ήταν φτιαγμένοι από ξύλο και στη συνέχεια αντικαταστάθηκαν από μάρμαρο, όπως ακριβώς συνέβη με τους ναούς κατά την αρχαιότητα. 
Εκτός από βυζαντινά, αρχαιοελληνικά και λαογραφικά στοιχεία διαθέτει επίσης λεπτομέρειες που συναντώνται σε καθολικούς ναούς.

Στο εσωτερικό συναντά κανείς, μεταξύ άλλων, ψηφιδωτά από τον Ιππόλυτο του Ευριπίδη, τις τέσσερις εποχές, παραστάσεις από την αρχαία μυθολογία που ταυτίζονται ή συμπορεύονται με χριστιανικούς μύθους. Η Μέδουσα, η Αριάδνη, ο Θησέας, ο Πίνδαρος, αλλά και ο Παπαδιαμάντης δίνουν σιωπηλούς αγώνες για να συναντηθούν με τους αγίους της Χριστιανοσύνης.

Οι μετώπες δεν είναι οι κλασικές τρίγλυφες αλλά τετράγλυφες, για να περιλαμβάνουν όλα τα προηγούμενα συν το σήμερα, οι Άγιοι είναι φτιαγμένοι προσηνείς με ανθρώπινες μορφές, ενώ πριν από μερικά χρόνια στις αγιογραφίες ο Ιησούς, οι Άγιοι, ο Ιούδας παρουσιάζονταν με καθημερινά σύγχρονα πρόσωπα ‘δανεισμένα’ από την περιοχή της Τρίπολης, φορώντας τζιν και ρούχα της εποχής. Οι αγιογραφίες αντικαταστάθηκαν ύστερα από την πολεμική που δέχτηκε ο δημιουργός και ο Σύνδεσμος».

Προκλητικά θεωρήθηκαν και τα οικοδομήματα που κτίστηκαν γύρω από τον ναό: Το αρχαιοπρεπές Ηρώον Μαντινείας (προς τιμήν των πεσόντων για την πατρίδα) και το Φρέαρ του Ιακώβ, μια εντυπωσιακή περίστηλη κρήνη που συμβολίζει τη συνάντηση του Ιησού με τη Σαμαρείτιδα Αγία Φωτεινή. Τα τρία κτίσματα (ναός, Ηρώον, Φρέαρ) συμβολίζουν την Αγία Τριάδα. Δεν υπάρχει τίποτα τυχαίο στα σχέδια του ναού: Και η παραμικρή λεπτομέρεια ακολουθεί την φιλοσοφική αντίληψη του αρχιτέκτονα.

Ο Αρκάς σε καταγωγή Κώστας Παπαθεοδώρου πήγε στον Μοριά μετά από πρόσκληση του Μαντινειακού Συνδέσμου για να κάνει ένα κτίσμα που να ανταποκρίνεται στον χώρο και την ιστορικότητά του.

Ο συγκεκριμένος τόπος δεν είναι καθόλου τυχαίος. Σύμφωνα με τους μύθους, η Αρκαδία κρύβει ένα μεγάλο μυστικό: 
Λέγεται πως εκεί γεννήθηκε η ζωή. Οι Ρωμαίοι την ονόμαζαν «Κιβωτό του Θεού», ενώ η ελληνική μυθολογία τη θεωρεί γενέτειρα του Πάνα. 
Οι χάρες της ενέπνευσαν στους πνευματικούς κύκλους της εποχής της Αναγέννησης το κίνημα του Αρκαδισμού.

Η αινιγματική φράση «et in Arcadia ego» (και εγώ στην Αρκαδία) χρησιμοποιήθηκε χωρίς προφανή λόγο σε ζωγραφικούς πίνακες εκείνης της εποχής. 
Κάποιοι λένε ότι η όλη ουσία βρίσκεται στον αναγραμματισμό της: «I tengo Arcana Dei» (κρατώ τα μυστικά του Θεού). Αν είναι αλήθεια, τότε η Μαντινεία μοιάζει να είναι ιδανικός τόπος για να κτιστεί μια τόσο ασυνήθιστη εκκλησία.

mygdalia